GUE Gasmanagement - Stap 3: Bodemtijd en Deco

De planning van je duik is dus geheel afhankelijk van de hoeveelheid beschikbaar gas. Het is dus mogelijk om de hele duik op de manometer te maken in plaats van de klok. Om een tweetal redenen is het echter makkelijk om druk en tijd aan elkaar te relateren:

Decompressie is afhankelijk van tijd op de bodem en niet van druk in je fles. Het is makkelijker om op een computer of bottomtimer te kijken dan om op een manometer, aangezien de timer vaak op de pols zit. Verder hebben veel mensen meer gevoel bij de kreet “Na vijf minuten” dan bij “Nadat je 30 bar verbruikt hebt”.

GUE Gasmanagement

Als je weet wat het verwachte verbruik is per tijdseenheid geeft een afwijking van die verwachting een belangrijk signaal. Een afwijking kan duiden op zwaar werken op diepte, stress, kranen die onbedoeld dicht staan of wellicht onopgemerkte lekkages. Al deze zaken kunnen aanleiding zijn om actie te ondernemen en problemen in een vroeg stadium te (h)erkennen, bij zowel jezelf als bij je buddy.

Gasverbruik

Op basis van je SAC is op eenvoudige wijze (druk op diepte * SAC * 5 minuten / flesvolume) de volgende tabel te produceren die het gasverbruik per fles per vijf minuten bodemtijd weergeeft. In dit geval is een SAC van 20 liter/minuut gebruikt, hetgeen veelvoorkomend is bij intensieve duiken, zoals op zee. De getallen zijn verder afgerond op vijf bar.

Tabel 2: Gasverbruik (in bar) per 5 minuten

Het is handig om bovenstaande tabel te bewaren in de wetnotes. Het is verder aan te raden om het getal dat op de eerste rij (0m) staat bij de gebruikte cilinder(s) te onthouden gedurende de duik. Dit getal hoeft namelijk slechts met de omgevingsdruk vermenigvuldigd te worden om een idee te krijgen van je actuele gasverbruik.

Voorbeeld

We willen duiken met een enkele 12 liter fles naar 30 meter. Minimum Gas voor deze combinatie is 100 bar, zie Tabel 1. Dan resteert er dus nog 100 bar voor de bodemfase van de duik.

Met behulp van Tabel 2 kun je opzoeken dat je op 30 meter diepte ongeveer 35 bar verbruikt per 5 minuten. Dan weet je direct dat je 100 / 35 = ongeveer 3 segmenten van 5 minuten op die diepte kunt blijven. Je maximale bodemtijd is dus 15 minuten.

Variabel Minimum Gas

De eerder berekende 15 minuten bodemtijd lijkt heel kort, maar zoals eerder gezegd varieert Minimum Gas met de diepte. In de praktijk betekent dit dat de duik op verschillende manieren kan worden beëindigd of voortgezet:

Wanneer de opstijging langs een lijn moet plaatsvinden dat is het inderdaad einde duik.
Wanneer er langs een rif kan worden opgestegen (= multilevel duik) dan kan er simpelweg tot een volgend niveau worden gestegen waarvoor een nieuw Minimum Gas van toepassing is. Pas als die is bereikt moet men weer doorstijgen naar een volgend niveau of de oppervlakte. Op deze manier verder gestegen worden om zo met een minimale hoeveelheid gas aan de oppervlakte te verschijnen en al doende het maximale uit een duik te halen, terwijl ondertussen continu voldoende gas was gereserveerd voor een noodgeval.

Samengevat:

Bij opstijging langs de lijn of vrije opstijging: Mimimum Gas = Einde duik
Bij opstijging langs rif: Minimum Gas = Opstijgen naar volgend level, met nieuw Minimum Gas

Voorbeeld

Een typische recreatieve duik naar 30 meter langs een rif zou er als volgt uit kunnen zien:

Een kwartier tot 20 minuten op 30 meter (minimum gas: 100 bar in de Alu80 of 12L)
Opstijgen naar 15 meter en daar blijven tot 50 bar (= minimum gas) bereikt is

Vervolgens:

15 - 1 (voor zover dat net al niet gedaan is tijdens het rondzwemmen op 15 meter)
12 - 1
9 - 1
6 - 3 (of hier blijven tot 20 bar)
3 - 3

met 10 bar boven komen

In plaats van met 50 bar kom je boven met een bijna lege tank. Je hebt dus het maximale uit de duik gehaald terwijl je toch op ieder moment genoeg gas had om met twee personen boven te komen in geval van nood.

Bovenstaande geldt overigens voor duiken op EAN32. Lucht is geen optie binnen de standaard gassen van het DIR systeem.

Decompressie

Nu de geplande bodemtijd bekend is kan als laatste stap de bijbehorende deco uitgerekend en gepland worden met behulp van tabellen of software.

Voorbeeld: Een Noordzee wrakduik naar 30 meter met een D12 met EAN32

Minimum gas

50 bar (zie Tabel 1)

Beschikbaar gas

200 - 50 = 150 bar

Consumptie

15 bar per segment van 5 minuten (zie Tabel 2)

Max. bodemtijd

150 / 15 = 10 segmenten = 50 minuten

Deco

Met behulp van een tabel (Bühlmann met GF30/85) zoeken we op dat een bodemtijd van 50 minuten op 30 meter met EAN32 een decompressietijd geeft van 19 minuten. Van deze 19 minuten zitten er al 7 verwerkt in de Minimum Deco. Dan blijven er nog 12 minuten decompressie over waar we nog gas voor moeten reserveren.

Per minuut decompressie verbruiken we ongeveer 4 bar gas uit onze D12 (Tabel 2). Met 12 minuten decompressie moeten we dus 12 * 4 = 50 bar (afgerond) extra reserveren bovenop Minimum Gas om zo de hele duik af te kunnen ronden.

De nieuwe maximale bodemtijd wordt daarmee:

(150 – 50) / 15 = 6 segmenten = 30 minuten

Deze 30 minuten maximale bodemtijd is korter dan de maximale 50 minuten bodemtijd die we eerst hadden gepland. De geplande duik is op deze manier dus niet mogelijk omdat er extra gas in de opstijging nodig is bovenop het minimum gas.

Als we nu echter gaan plannen met 30 minuten bodemtijd, dan leidt dat tot een kortere deco en zouden we gas overhouden. De waarheid ligt dus ergens in het midden…

We proberen 40 minuten bodemtijd, het gemiddelde tussen 30 en 50 minuten.

Volgens de tabellen levert dit 10 minuten deco op waarvan er reeds 7 in minimum gas zitten

We moeten dus voor 3 minuten deco (10 – 7) gas reserveren. Dit komt neer op 12 bar decoreserve (3 minuten * 4 bar per minuut deco) wat we afronden op 15 bar voor het gemak.

De nieuwe maximale bodemtijd: (150 – 15) / 15 = 9 segmenten = 45 minuten

Maximale bodemtijd is groter dan geplande bodemtijd, dus we hebben nu een solide planning. We zouden zo te zien nog ietsjes langer op de bodem kunnen blijven, maar een duik plannen tot op de minuut is weinig zinvol.

Als we nu nog langer beneden zouden willen blijven dan 40 tot 45 minuten, dan moeten we dus meer gas meenemen. Bijvoorbeeld in de vorm van een stage of meer backgas.

Klik door naar Stap 4: Turnpressure