Frogkick.nl - Wrakduiken in Portland met DIR-NL

Portland heeft als marinehaven altijd een spilfunctie vervuld in de verdediging van Engeland. Samen met Weymouth en Poole -net als Portland gelegen in county Dorset- was Portland één van de vertrekpunten voor de invasie op D-Day. Het zal dan ook niet verbazen dat de kust van Dorset bezaaid is met wrakken. Overigens niet alleen uit de (eerste en) tweede wereldoorlog. Ook vele koophandelsschepen hebben een onfortuinlijk einde gevonden op de kust van Dorset. Een dankbare bestemming dus voor wrakduikers.

Richard had ook dit jaar zijn best weer gedaan om een mooi programma te organiseren met de lokale duikschool Scimitar Diving

. Deze keer een Fundy-boot en een Tech-boot, zodat er ook op wat diepere wrakken gedoken kon worden.

Donderdag

Portland ligt ruim 100 km oostelijker dan Plymouth, wat betekende dat de wekker dit jaar iets minder vroeg afging. Op tijd op de carpoolplaats langs de A16 in Dordrecht, bleek ook buddy Ilya op tijd wakker te zijn geworden. Snel de spullen overgeladen en op weg. De reis naar Duinkerken verliep vlot. Bij de ferry terminal van DFDS Seaways zagen we al snel andere DIR-NL duikers. Met name Merijn viel op, die zijn volledige duikuitrusting uitgeladen op straat had staan... autopech? Maar nee, het bleek buddypech. Fred had zich verslapen, waarna Merijn maar had besloten alleen door te rijden naar Duinkerken en daar te wachten op Fred. Ondertussen was Fred wakker geworden en onderweg, waarbij hij alle tijd had om zich door 17 sms-berichten en voicemails te worstelen met min of meer dezelfde boodschap: "waar ben je?".

Op de boot passeerden nog enkele andere ervaringen van de ochtend de revue, zoals van Jack die een half uur na vertrek van huis erachter kwam dat hij zijn paspoort was vergeten. Maar na Anton’s prestatie van vorig jaar, maakte dat geen indruk. Dus, al met al, leek het dit jaar mee te vallen met vertrekproblemen. Zelfs de veerboot vertrok, min of meer, op tijd en ook de reis naar Portland leverde geen problemen op. Nou ja, afgezien van de laatste kilometer waarbij wegwerkzaamheden voor de Olympische Spelen in Portland zorgden voor paniek bij alle TomTom-blindgangers. Bijzonder om te zien hoe bij het omdraaien iedereen dan toch ineens weer rechts gaat rijden… maar ook dat kwam uiteindelijk goed.

Bij aankomst konden we direct de flessen afgegeven en apparatuur uitladen bij Scimitar Diving, wat naast ons Aqua Hotel

lag, dus bijzonder praktisch. Eigenaar Smudge (‘Veeg’, in het Nederlands!) en zijn vrouw Sara waren bijzonder vriendelijk en behulpzaam en alles verliep dan ook bijzonder soepel. Langzamerhand druppelden iedereen binnen. Vele bekenden, maar toch ook -gelukkig- nieuwe gezichten, waaronder Iréne Homberger uit Zwitserland; introducé en vriendin van Nicolette en Anton. De bus van Iréne maakte direct duidelijk dat het hier om een serieuze en fanatieke duikster ging! De stellage voor flessen wekte indruk bij menigeen, en in het bijzonder bij Ward. Dat leek hem wel wat voor zijn eigen bus!

Terwijl één groep zich al snel klaar kon gaan maken voor de donderdagavond duik, had de andere groep de tijd om bij te praten en de hotelkamers te verkennen. Dat viel niet tegen. Aqua hotel was recent verbouwd, dus alles zag er nieuw en fris uit. Desondanks bleek ook hier weer dat vernieuwing niet in staat is Engelse traditie te doorbreken. Ik heb in ieder geval nooit begrepen wat het voordeel is van gescheiden warm en koud waterkranen boven je wasbak! Na deze verkenning, werd het tijd om de kroeg aan de overkant te verkennen. Want als we het over Engelse tradities hebben, dan is English pubgrub en een pint toch wel één van de betere. Hoewel het menu redelijk uitgebreid was, kozen de meesten toch voor Sirloin steak en fries. Toch bleek dat voor de ‘waiter’ nog een hele opgave, want ja; ’rare’, ‘medium’, ‘well-done’, met en zonder pepersaus… da’s best lastig. En dat het fout ging, lag natuurlijk aan die vreemde Nederlanders. Johannes bestelde een pint Doombar, die al snel rondging en vooral bij de dames in smaak viel. De rest hield het bij lager, zoals echte ‘continental Europeans’. Want ja, dat is koud en ziet er tenminste uit als bier!

De andere duikgroep kwam veel later binnen. Helaas een wat tegenvallende duik door slecht zicht. Maar dat, en het nieuws dat degenen op de Tech-boot 's ochtends al om 07:30 zouden vertrekken, kon de stemming niet drukken. De Fundi-boot had een half uur langer om te slapen, maar ook 8 uur bleek nog te vroeg voor ontbijt in het hotel. Gelukkig zou het die ochtend allemaal goed komen op de boot, waar onze gastvrouw Una met veel energie ons van veel gemakken voorzag.

Vrijdag

Terwijl de Tech-boot al vertrokken was voor de duik op de Salsette

(45m), maakten wij ons gereed voor een duik op de HMS Landrail

(30m). Een leuke duik op een wrak vol begroeiing en met veel vis: steenbolken, scholen kabeljauw, forse krabben, kokerwormen, anemonen et cetera. Het wat beperkte zicht (4m), maakte het wel lastig om een goed beeld te krijgen van het wrak, maar het rijke zeeleven maakte veel goed.

Ook de boten van Scimitar Diving bleken, net als in Plymouth, een elektrische lift te hebben, wat het aan boord komen bijzonder makkelijk en comfortabel maakte. Eenmaal aan boord werden we direct weer verwend door Una, en eerlijk gezegd begrijp ik nog steeds niet hoe zij erin slaagde duikers aan boord te brengen en tegelijkertijd een kop thee onder je neus te duwen voordat je uit je harnas was. Ook dat zal wel ervaring zijn.

De middagduik op de James Fennel

(18m) was iets heel anders. Wrak was een ruim begrip, want daarvan was weinig meer over. Maar daarna zouden we de duik eindigen met een drift langs het rif, wat een bijzonder leuke en ontspannen duik werd. Met toch een beter zicht van zeker 6m drijvend door een landschap van grote rotsblokken, begroeit met wuivende kelp en hier en daar scholen vis en grote lipvissen was dit een mooie ervaring. Enkelen hadden zelfs een baby zandhaaitje gezien!

Het voordeel van de Fundy boot was dat we eerder terug waren, en dus tijd zat hadden om voor het eten nog te ontspannen en alvast een pintje te pakken in de 'The Royal Breakwater', de pub naast het hotel, met Engelse GUE-duikers Keri Lewis en Graham Blackmore, die in de buurt waren en langskwamen voor de lezing van Richard Walker. Onze Richard (Savenije) had namelijk Richard Walker weten te strikken voor een lezing over zijn huidige onderzoeksproject over 'Operation Tiger'.

Operation Tiger

was de grootschalige oefening van de invasie van Normandië voor D-Day, die plaatsvond voor de kust van Devon. Helaas liep deze oefening uit op een drama en dood van bijna duizend Amerikaanse soldaten, door onder meer een onverwachte aanval van een Duitse groep S-Boten

(snelle aanvalsschepen) die langs de Engelse kust patrouilleerden. Omdat Operation Tiger strikt geheim is gehouden, is er nooit veel bekendheid gegeven aan deze zeeslag. Richard heeft zich voorgenomen daar verandering in te brengen.

Ondertussen was ook de Tech-boot geland, waren onze pints geleegd, en kon de lezing van Richard beginnen. Hij vertelde uitgebreid over de (dramatische) geschiedenis van Operation Tiger. Naast de Duitse S-Boots, waren er ook serieuze fouten in de communicatie waardoor slachtoffers vielen door vriendelijk vuur (er werd geoefend met echte munitie), en de destroyers niet op de juiste plaats waren om de LST’s

(grote landingsvoertuigen) te beschermen. Van de negen LST’s, met in totaal 30.000 man en groot materieel aan boord, werden LST-507 en LST-531 tot zinken gebracht. Twee andere LST werden zwaar beschadigd. Uiteraard ging het ons met name om de eerste twee, en daar ging de rest van de lezing dan ook over.

Richard vertelde over de duiken die hij al gemaakt had, de ontdekkingen die waren gedaan, geïllustreerd met foto’s. Daardoor was de lezing tegelijkertijd een uitgebreide duikbriefing voor de duikers van de Tech-boot, die de volgende ochtend op de LST-507/531 zouden duiken. In ruil vroeg Richard de groep om zoveel mogelijk beeldmateriaal, vooral van het achterschip.

Na deze boeiende lezing, vertrokken we met de hele groep naar Balti Island, het Indiase restaurant wat onze Richard had gereserveerd. Dat bleek geen overbodige luxe, want met onze groep zat het restaurant voor 80% vol. Omzwermt door vier, ietwat nerveuze obers in stemmig zwart, probeerden wij wijs te worden uit de Babylonische spraakverwarring van het Indiase menu. Anton dacht dit te kunnen oplossen door een van de obers erbij te halen, en deze te motiveren met de woorden "This doesn't mean anything to me, what do you recommend?". Maar daarbij had hij geen rekening gehouden met de beleefdheid van de Indiase cultuur: "What do you like, Sir?" Niet uit het veld geslagen door deze ontduiking van verantwoordelijkheid en besluitvaardigheid, vroeg Anton "If you eat here, what do you take". Dat was een schot in de roos, want er kwam een duidelijk antwoord op: "I like the Chicken Tikka Jalfrezi". Dat leek ‘m wel wat, en met maar twee pepertjes moet dat kunnen..., dacht Anton. Jack daarentegen vond zijn menu een beetje flauw, en was dan ook blij met het (grote) restant van Anton!

Na een geslaagde, maar wel wat lange avond, dook iedereen maar snel in bed, want de eerste duik vereiste wederom een vroege start.

Zaterdag

Na een verkwikkend English cooked breakfast, altijd goed als een stevige zeegang wordt verwacht, maakte de Fundy boot zich klaar voor de eerste duik. De Tech-boot was al vertrokken voor hun duik op de LST 507/531

. Maar onze duik was niet minder interessant: HMS M2

is een bijzondere onderzeeër met (ook weer) een droevige geschiedenis. De M2 was ’s werelds eerste ‘onderzee-vliegdekschip’: een onderzeeër met een waterdichte hangar waarin een watervliegtuig met opvouwbare vleugels werd getransporteerd. Volgens overlevering was de M2-bemanning trots op de snelheid waarmee ze dit vliegtuig konden lanceren en weer opbergen. Ze probeerden voortdurend hun eigen record te verbeteren, en dit is ze uiteindelijk fataal geworden. Toen de gezonken onderzeeër later werd teruggevonden was de hangardeur niet gesloten… Niemand van 60 bemanningsleden heeft deze tragische fout overleefd.

Deze keer had iedereen goed kennis genomen van de foto en beschrijving van de M2, waardoor het mogelijk was, ondanks het beperkte zich (4m), om toch een herkenbaar beeld van de onderzeeër te vormen. Wederom was dit wrak volledig begroeit met anemonen, kokerwormen, etc en omgeven door scholen (grote) vis. Een mooie duik. Helaas sloeg op deze duik het noodlot een beetje toe door materiaalpech. Jack had, nog voor het te water gaan, een lekkende O-ring op zijn kraan. Helaas bleek hij een afwijkende (M26) aansluiting te hebben, waardoor er geen vervangende O-ring te regelen bleek, en moest hij deze duik helaas missen. Anton had niet veel meer geluk: halverwege de duik bleek een scherp uitsteeksel op de M2 teveel voor zijn Santi E-lite, en moest hij met een scheur van 3-4 cm snel terugkeren naar de boot. En Johannes kwam op de boot tot de ontdekking dat zijn (nieuwe) GoPro niet meer op zijn hoofd zat!

Gedwongen door het materiaalpech moesten we terug naar de wal. Dit had als voordeel dat we lekker relaxed aan de wal konden lunchen, maar had als nadeel wel dat we het tij misten voor de tweede duik. Hierdoor was er geen andere optie dan een wrak in de haven van Portland op te zoeken. Hoewel de Countess of Erne

er op de foto bijzonder mooi uitzag (een klassiek stoom-radarboot) en omschreven werd als "a dive you want to do over and over again", was het zicht slechter dan een slechte dag in De Beldert en besloten velen de duik maar vroeg te beëindigen. Een mooi excuus om lekker op tijd de wal op te zoeken, spullen te spoelen en in te pakken en de rest van de dag te vullen in met mooie verhalen van goed gezelschap, onder het genot van… een pint. De dag werd beëindigd met een maaltijd in de Cove House Inn

, een traditionele Engelse Pub aan het typische kiezelstrand van Portland. Uiteraard met Fish and Chips, en nog een pint!

Zondag

Op zondag 20 mei 2012 vertrok een groep DIR-NL duikers richting Nederland, met in hun bagage de herinnering aan wederom een geslaagd duikweekend in Engeland. En ook nu was de conclusie: dit is voor herhaling vatbaar, en zo zal geschieden…

Video

Barend de Lange heeft een videoverslag gepubliceerd op Vimeo

De wrakken

Bombarden Unit (14m)
An experimental wave breaking devise used in the Mullberry harbour operation just after D-day in 1944. It’s possible that this one sunk in the bad weather just prior to the invasion in the march of that year. There is a small tug just on the side of the wreck (probably a ViC).

Landrail (34m)
After a long and chequered Naval career that saw her involved in several accidents this ship was sunk but not intentionally during target practice. She had been filled with cork and was supposed to float even after several direct hits and then towed back to Portland repaired and used again, Landrail had other ideas and sank under tow. Today she makes a great dive, probably one of the prettiest wrecks in the bay and still retaining much of her very large and heavy to lift brass fittings.

Salsette (33-48m)
A British P&O liner torpedoed in 1917 carrying British Troops now lying on her port side. At 34 metres you arrive on the starboard rail looking across the steeply sloping decks she makes a fantastic sight. The hull is largely intact and there are some great swim-throughs for the experienced diver, however it is very easy to forget just how deep this wreck is and the unwary can soon find themselves in deep water looking up at what then becomes an intimidating site – 6000 tons of steel leaning towards you at an awkward angle.

James Fennel (18m)
Naval Trawler sunk in January 1920 on Blacknor Point. The stern remains intact and you can also find a boiler and engine towards mid ships.

Alex Van Opstal (30m)
This ship was almost brand new when she also succumbed to mines near the Shambles Bank. She was a large passenger/cargo vessel and like the Binnendijk is often a good bad weather dive. Her bow is intact and stands some 7 metres high as you travel along towards the stern she is more and more broken. As with several wrecks near to Portland she is only safely diveable at one particular state of tide so again local knowledge is advisable.

HMS M2 (32m)
Second of the British aircraft carrying submarines. The M2 is classified as a war grave due to the fact that she sank as the result of an accident in 1932 killing all the crew. This submarine was unique in that she carried a small aircraft in a hanger built on to the coning tower and it is thought that whilst practicing emergency diving the hanger door was not properly closed, quickly flooding the ship and sending her to the bottom. She is an amazing dive virtually intact apart from the crane for aircraft recovery having been trawled off several years ago and some clandestine salvage, which saw the removal of her propellers.

LST 531/507 (49m)
In April 1944 a convoy of American landing ships were exercising in Lyme Bay prior to the Normandy invasion. Because of what can only be described as a major cock-up, the convoy only had limited protection. German fast attack torpedo boats stormed in to the convoy reeking havoc, sinking two ships and badly damaging two others. Such was the scale of the disaster, it was hushed up for a long period after, so as not to effect the moral of the allies. Both wrecks lie upside down on the sea bed but there are still things to see. Please note that these sites are WAR GRAVES so dive accordingly.

Countess of Erne (12m)
This passenger liner Paddle steamer was later converted to a coal hulk but in 1935 broke loose from her moorings and sank against the breakwater. She was built in the early 1880s and the conversion took place 1889. She is approximately 240' long and with a 29' beam she lies upright on the bottom.

A-3 Submarine (34m)
This was one of the earlier submarines to enter service with the Royal Navy prior to WW1. This class of vessel however suffered a run of bad luck when firstly the A-1 was hit by steamer whilst exercising in the Solent and sank with all hands. Later in the same area the A-3 was hit by HMS Hazard and sank with all crew members in February 1912. She was eventually recovered back to Devonport and the crew were buried with full honors. Later that year she was intentionally sunk as a sonar target where she now lies upright. The vessel is complete except for the outer conning tower.