Presentatie over DIR Duiken - April 2009 Op uitnodiging van NOB duikvereniging Duikteam Almere hebben Robert Leenen en Anton van Rosmalen een presentatie gegeven over DIR Duiken. De volgende dag hebben Gertjan Verhoef en Anton van Rosmalen een demonstratie van verschillende technieken gegeven in het zwembad. Een avond theorie en een avond praktijk zogezegd.

Koos van der Steen is lid van Duikteam Almere en schreef voor zijn clubblad het volgende verslag:

Presentatie DIR bij Duikteam Almere

Donderdag 16 en vrijdag 17 april stonden bij Duikteam Almere (DTA) in het teken van duiken volgens de principes van DIR: Doing It Right.

Op initiatief van Frank Haak werd op de donderdagavond een presentatie over deze manier van duiken gegeven door Robert Leenen en Anton van Rosmalen, twee bekende personen uit de Nederlandse DIR wereld en supportduikers bij het European Karst Plain Project (EKPP).

Op de vrijdagavond was er aandacht voor de praktijk in het zwembad. Hierbij was Gertjan Verhoef aanwezig, eveneens support duiker bij EKPP, evenals Heleen Graauw die video opnamen maakte en Cor van Kuyvenhoven die de foto’s voor zijn rekening nam. Beide avonden werden goed bezocht door een twintigtal leden die alles met interesse volgden.

In de Nederlandse duikwereld roept DIR nogal wat felle reacties op, wat waarschijnlijk veroorzaakt wordt door de tamelijk uitgesproken wijze waarop deze duikers tegen hun sport aankijken. Het feit dat zij hun manier van duiken Doing It Right noemen, impliceert volgens vele duikers die niet op die manier duiken, dat zij alle andere manieren fout vinden. Kijk maar eens naar de soms ellenlange discussies die op DuikForum ontstaan in het DIR subforum. Vaak wordt ook gedacht dat DIR alleen maar gaat om het materiaal; een longhose, een wing en een minimaal een dubbel 12 en je bent “DIR duiker”.

Uit de presentatie van Robert en Anton bleek duidelijk dat dit een stuk genuanceerder lag en dat de manier waarop DIR duikers hun duiken uitvoeren is ingegeven vanuit het veiligheidsaspect.

Donderdag 16 april – Presentatie DIR

De donderdagavond begon met een introductie van Robert, Anton en Gertjan. Gertjan was er nog niet bij, maar hij zou op de vrijdagavond aanwezig zijn in plaats van Robert, die andere afspraken had.

Daarna volgde een presentatie over de geschiedenis van het duiken volgens de DIR filosofie. Deze is ontstaan bij het Woodville Karst Plain Project (WKPP), waarbij duikers grotten in Florida exploreerden. Duiken in grotten is vele malen moeilijker en riskanter dan gewoon open water duiken. Er is sprake van een plafond, waardoor je niet rechtstreeks naar de oppervlakte kunt opstijgen in geval van nood, maar daarnaast kun je ook nog eens ver de grot in zijn, waardoor het al moeilijk kan zijn de uitgang te bereiken in een noodsituatie.

In het begin gebeurden er dan ook veel ongelukken. Men is toen vanuit het project gaan nadenken over de manier van duiken en op hoe dit zo veilig mogelijk gedaan kon worden. Standaardisatie was hierbij de rode draad. Uiteindelijk heeft dit geleid tot wat nu bekend staat als DIR. In tegenstelling tot wat velen denken, gaat DIR niet alleen over materiaal. Dit blijkt slechts één van de vier peilers:

• Voorbereiding
  Hierbij zijn opleiding, training, gezondheid en planning van de duik van belang. Het feit dat je DIR duikers met een dubbelset en stages in Vinkeveen ziet, is niet omdat dit nodig is om het wrak van het bottertje te onderzoeken, maar om volledig vertrouwd te zijn met hun materiaal op de momenten dat dit nodig is. In de omstandigheden waarbij het er wel op aankomt, moet je blindelings alle noodzakelijke handelingen kunnen verrichten en niet moeten zoeken naar de kranen van je flessen, bv. Je moet ook de aangepaste vinslagen voldoende beheersen, frogkick, helicopter turn en het achteruit zwemmen, net als je trim. Op die manier zorg je ervoor dat je niet onnodig ‘stof’ op laat dwarrelen in een grot of wrak, waardoor het hele zicht in een keer weg kan zijn.
  
• Teamwork
  Je hebt een buddy nodig en je kunt maar beter op elkaar ingespeeld zijn. Een extra stel hersenen, iemand die je lucht kan geven of op een andere manier helpen, niet alleen in geval van nood, maar ook omdat je door dingen met elkaar te doen, de taken kunt verdelen.
  
• Mental Focus
  Weten waar je bent, zonder op je meters te kijken een redelijke schatting van je gasvoorraad kunnen maken, eventueel zelfs van die van je buddy als je samen vaak getraind hebt en weet hoe zijn luchtverbruik is t.o.v het jouwe. Weten waar je buddy zich bevindt en elkaar dus niet door onoplettendheid uit het oog verliezen. Het juiste gas gebruiken speelt hier ook mee: DIR duikers kiezen bij diepere duiken (voorbij de 30m) al snel voor trimix zodat narcose wordt beperkt.
  
• Materiaal
  De laatste peiler, maar voor buitenstaanders vaak het enige wat gezien wordt en waarop geoordeeld wordt. De configuratie waarmee een DIR duiker duikt, is heel doordacht en geoptimaliseerd voor de zware duiken die vaak gemaakt worden. Toch is deze zodanig flexibel dat deze ook voor recreatieve duiken goed bruikbaar is. Ook hier is het belangrijkste uitgangspunt weer veiligheid. Alles wat niet nodig is wordt achterwege gelaten, voor alles wat relevant is en kapot kan gaan tijdens een duik, wordt voor een back-up gezorgd. Door het gebruik van een wing lig je goed horizontaal in het water. Doordat je geen overbodige toeters en bellen bij je hebt en de slangen van je automaten, je droogpak en je manometer allemaal strak en netjes geleid worden, ben je gestroomlijnd. Dit zorgt er met je houding voor dat je makkelijker zwemt.

Door de aandacht die aan deze vier punten wordt besteed door de betrokken duikers zijn zonder dat daarbij verdere slachtoffers gevallen zijn opmerkelijke resultaten behaald. Op het gebied van exploratie van grotten, maar ook decompressie theorie etc. Dit laatste trok de aandacht van o.a. Bruce Wienke, de ontwikkelaar van het Reduced Gradient Bubble Model (RGBM) model.

Een heel belangrijk punt, wat hierbij absoluut niet over het hoofd mag worden gezien, is dat het duiken toch vooral ook leuk moet blijven. Uiteindelijk is het wel leuker als het allemaal goed en veilig gebeurt.

Na deze inleiding, werden delen vertoond uit een film die gemaakt was van een grot exploratie in Europa, namelijk Pozo Azul in Spanje. Hierbij zagen we de verschillende leden van het team sjouwen met cilinders en andere materialen en Robert en Anton in de grot worstelen om een habitat (een droge verblijfplaats waar grotduikers kunnen uitrusten, wat eten enz tijdens hun lange decompressie) op zijn plek te krijgen in de grot. De serieuze instelling van de duikers bleek wel uit het feit dat de duik werd afgeblazen nadat een van de ‘push duikers’ (de duikers die aan het einde van het reeds geëxploreerde deel van de grot verder gaan zoeken naar het verloop van de gangen en eventuele verbindingen) een probleem had met zijn rebreather. Dit was einde oefening, alle werk en inspanningen in de voorbereiding waren voor niets geweest.

Ten slotte gaf Anton nog een demonstratie en uitleg van de configuratie die zij gebruiken en beantwoordden Robert en Anton vragen van het publiek. Hierbij hing de beamer nog wel eens in de weg, maar zowel Anton als de beamer hebben het overleefd. ;-)

Vrijdag 17 april – Demonstratie in het zwembad

Er was afgesproken dat op vrijdagavond een aantal zaken in het zwembad gedemonstreerd zou worden. Ook hierbij was weer een goede opkomst van DTA leden. Anton en Gertjan zouden de demonstraties voor hun rekening nemen, maar tot onze grote verrassing waren ook Heleen Graauw en Cor van Kuyvenhoven aanwezig, om respectievelijk video opnames en foto’s te maken.

Gertjan en Anton demonstreerden een aantal vaardigheden, zoals de frogkick, achteruit zwemmen en de helicopter turn. Ook lieten zij zien hoe makkelijk met behulp van de longhose lucht gegeven kan worden aan een buddy die dit nodig heeft. Hierna konden de aanwezige leden zelf proberen in hoeverre zij met de getoonde zwemslagen overweg konden.

Nadat iedereen zich een poosje had uitgeleefd op de frogkick, lieten Anton en Gertjan zien hoe een voor een de kranen van de dubbelset door de duiker zelf gesloten en weer geopend kunnen worden, zwevend op een paar centimeter boven de bodem, zonder de controle over de trim te verliezen. Vervolgens toonden ze hoe stage bottles aan de wing gehangen werden en verwijderd, eveneens weer zonder de trim te verliezen en ten slotte nog een kleine demo boei oplaten. Ook hierna konden de aanwezige leden proberen wat verder met de frogkick te oefenen en met de stage bottles en boeitjes te spelen.

Afsluiting

Al met al twee heel leerzame goed bezochte avonden, waarover veel leden enthousiast waren. Dank aan Anton, Gertjan en Robert voor de presentatie en demonstratie en aan Frank Haak voor het organiseren.

Koos van der Steen

De film die Heleen Graauw maakte van de demo in het zwembad is te bekijken op Wethorse.nl

Fotografie: Cor Kuyvenhoven, Marco van Dam en Robert Leenen.